Việc phân tích xu hướng tiêu dùng là một công việc quan trọng và cần thiết để nắm bắt được nhu cầu của thị trường, định hướng chiến lược kinh doanh và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ phù hợp với khách hàng.
Tại sao phải phân tích xu hướng tiêu dùng?
Phân tích xu hướng tiêu dùng có nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp, như:
- Giúp hiểu được nhu cầu, mong muốn, sở thích và hành vi của người tiêu dùng, từ đó tạo ra các sản phẩm, dịch vụ phù hợp và tăng sự hài lòng của khách hàng.
- Giúp nhận biết được các cơ hội và thách thức trong thị trường, từ đó đưa ra các giải pháp kịp thời và hiệu quả.
- Giúp đánh giá được hiệu quả của các chiến dịch marketing và bán hàng, từ đó điều chỉnh và cải thiện chất lượng và hiệu suất.
- Giúp dự báo được xu hướng tiêu dùng trong tương lai, từ đó lập kế hoạch và chiến lược kinh doanh phù hợp.
Cách phân tích xu hướng tiêu dùng
Phân tích xu hướng tiêu dùng là một quá trình khoa học và có phương pháp. Có nhiều cách để phân tích xu hướng tiêu dùng, nhưng một trong những cách phổ biến và hiệu quả là sử dụng quy trình nghiên cứu hành vi tiêu dùng. Quy trình này gồm 5 bước chính, là:
Bước 1: Phân tích thị trường
Bước này nhằm xác định được thị trường mục tiêu của doanh nghiệp, bao gồm các thông tin về kích thước, cấu trúc, đặc điểm và xu hướng của thị trường. Để phân tích thị trường, có thể sử dụng các nguồn thông tin khác nhau, như:
- Dữ liệu nội bộ: Là các thông tin do doanh nghiệp tự thu thập và phân tích từ hoạt động kinh doanh của mình, như doanh số bán hàng, lợi nhuận, chi phí, khách hàng hiện tại, kênh phân phối, sản phẩm, dịch vụ…
- Dữ liệu ngoại bộ: Là các thông tin do các tổ chức bên ngoài cung cấp, như các báo cáo nghiên cứu thị trường, các số liệu thống kê, các bài báo, các bình luận, đánh giá của người tiêu dùng trên các trang web, mạng xã hội…
Bước 2: Xác định giá trị của từng phân khúc khách hàng
Bước này nhằm phân loại và định giá phân khúc khách hàng của doanh nghiệp, bao gồm các nhóm khách hàng có những đặc điểm, nhu cầu và hành vi tiêu dùng tương đồng. Để xác định giá trị của từng phân khúc khách hàng, có thể sử dụng các tiêu chí khác nhau, như:
- Đặc điểm cá nhân: Là các thông tin về tuổi, giới tính, trình độ học vấn, thu nhập, nghề nghiệp, tình trạng hôn nhân, gia đình, sở thích, tính cách của người tiêu dùng.
- Đặc điểm địa lý: Là các thông tin về vị trí địa lý, khu vực, thành phố, quốc gia, khí hậu, môi trường của người tiêu dùng.
- Đặc điểm hành vi: Là các thông tin về mức độ sử dụng sản phẩm, dịch vụ, mức độ trung thành, mức độ hài lòng, thái độ, ý kiến, phản hồi của người tiêu dùng.
Bước 3: Phân tích các yếu tố tác động
Bước này nhằm tìm hiểu và đánh giá các yếu tố tác động đến hành vi tiêu dùng của người tiêu dùng. Các yếu tố này có thể được chia thành hai loại chính, là:
- Các yếu tố nội tại: Là các yếu tố liên quan đến nhu cầu, mong muốn, sở thích và lợi ích của người tiêu dùng. Các yếu tố này có thể được xác định bằng cách sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ quan, như: phỏng vấn, khảo sát, quan sát…
- Các yếu tố ngoại tại: Là các yếu tố liên quan đến môi trường xã hội và văn hoá của người tiêu dùng. Các yếu tố này có thể được xác định bằng cách sử dụng các phương pháp nghiên cứu khách quan, như: phân tích xu hướng, phân tích cạnh tranh, phân tích SWOT…
Bước 4: Xác định nhu cầu, trải nghiệm của khách hàng
Bước này nhằm xác định được nhu cầu và trải nghiệm của khách hàng khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp. Nhu cầu và trải nghiệm của khách hàng có thể được chia thành hai loại chính, là:
- Nhu cầu và trải nghiệm cơ bản: Là những gì mà khách hàng mong muốn và kỳ vọng từ sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp. Nhu cầu và trải nghiệm này thường liên quan đến chất lượng, giá cả, tính năng và lợi ích của sản phẩm, dịch vụ.
- Nhu cầu và trải nghiệm nâng cao: Là những gì mà khách hàng không mong đợi nhưng sẽ cảm thấy hài lòng và thích thú khi được cung cấp từ sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp. Nhu cầu và trải nghiệm này thường liên quan đến thiết kế, độc đáo, sáng tạo và cảm xúc của sản phẩm, dịch vụ.
Để xác định nhu cầu và trải nghiệm của khách hàng, có thể sử dụng các công cụ và phương pháp khác nhau, như:
- Bản đồ trải nghiệm khách hàng: Là một công cụ trực quan để mô tả quá trình mua hàng và sử dụng sản phẩm, dịch vụ của khách hàng, bao gồm các bước, các điểm tiếp xúc, các cảm nhận và các kết quả mong muốn của khách hàng.
- Bản đồ du lịch khách hàng: Là một công cụ trực quan để mô tả hành trình của khách hàng từ khi nhận thức đến khi trung thành với sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp, bao gồm các giai đoạn, các kênh, các yếu tố ảnh hưởng và các chỉ số đo lường của khách hàng.
- Bản đồ thực hành khách hàng: Là một công cụ trực quan để mô tả các hoạt động, các nguồn lực, các giá trị và các mối quan hệ của khách hàng khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp, bao gồm các thành phần, các liên kết, các lợi ích và các rủi ro của khách hàng.
Bước 5: Đề xuất giải pháp và kiểm tra hiệu quả
Bước này nhằm đề xuất các giải pháp để cải thiện hoặc tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới phù hợp với xu hướng tiêu dùng của khách hàng. Các giải pháp này có thể được chia thành hai loại chính, là:
- Giải pháp cải tiến: Là những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, giảm chi phí, tăng tính năng và lợi ích của sản phẩm, dịch vụ hiện có của doanh nghiệp.
- Giải pháp sáng tạo: Là những giải pháp nhằm tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới có tính đột phá, khác biệt và mang lại giá trị cao cho khách hàng.
Để đề xuất các giải pháp, có thể sử dụng các công cụ và phương pháp khác nhau, như:
- Phương pháp thiết kế tư duy: Là một phương pháp sáng tạo để giải quyết các vấn đề phức tạp bằng cách hiểu người dùng, xác định vấn đề, sinh ý tưởng, lập nguyên mẫu và kiểm tra.
- Phương pháp thiết kế dịch vụ: Là một phương pháp sáng tạo để thiết kế các dịch vụ mới hoặc cải thiện các dịch vụ hiện có bằng cách tập trung vào trải nghiệm của khách hàng, các điểm tiếp xúc và các quy trình.
- Phương pháp thiết kế sản phẩm: Là một phương pháp sáng tạo để thiết kế các sản phẩm mới hoặc cải thiện các sản phẩm hiện có bằng cách tập trung vào nhu cầu, mong muốn và sở thích của khách hàng, các tính năng và lợi ích của sản phẩm.
Sau khi đề xuất các giải pháp, cần phải kiểm tra hiệu quả của chúng bằng cách thử nghiệm trên thực tế với một nhóm khách hàng mục tiêu. Để kiểm tra hiệu quả, có thể sử dụng các chỉ số khác nhau, như:
- Độ hài lòng: Là mức độ mà khách hàng cảm thấy hài lòng với sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp.
- Độ trung thành: Là mức độ mà khách hàng sẵn sàng mua lại hoặc giới thiệu sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp cho người khác.
- Độ lan truyền: Là mức độ mà sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp được chia sẻ, bình luận, đánh giá trên các kênh truyền thông và mạng xã hội.
Phân tích xu hướng tiêu dùng là một công việc quan trọng và cần thiết để doanh nghiệp có thể nắm bắt được nhu cầu của thị trường, định hướng chiến lược kinh doanh và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ phù hợp với khách hàng. Để phân tích xu hướng tiêu dùng, có thể sử dụng quy trình nghiên cứu hành vi tiêu dùng gồm 5 bước chính: phân tích thị trường, xác định giá trị của từng phân khúc khách hàng, phân tích các yếu tố tác động, xác định nhu cầu, trải nghiệm của khách hàng và đề xuất giải pháp và kiểm tra hiệu quả. Bằng cách áp dụng quy trình này, doanh nghiệp có thể tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mang lại giá trị cao cho khách hàng và tăng cường lợi thế cạnh tranh trong thị trường.
